ADHD en Primitive Reflexen: Wetenschappelijke Inzichten
Ontdek de neurologische basis achter ADHD-symptomen en leerproblemen
"Het zit er wel in, maar het komt er niet uit!"
48%
Correlatie tussen ADHD en primitive reflexen
92.9%
Van kleuters heeft nog actieve reflexen
12 weken
Voor meetbare verbeteringen
"Het Zit Erin, Maar Het Komt Er Niet Uit"
⏱ Leestijd: 8 minuten
Je kind snapt de lesstof. De leerkracht zegt dat het vermogen er is. Tijdens het oefenen thuis lijkt alles duidelijk. Maar zodra het erop aankomt—tijdens een toets, bij het voorlezen, of tijdens rekenen—komt het er gewoon niet uit.
Deze frustrerende situatie herkennen veel ouders en leerkrachten. Vaak wordt het snel gelabeld als faalangst. Maar wat als ik je vertel dat het in veel gevallen helemaal niets met angst te maken heeft?
De Echte Oorzaak: Cognitieve Overbelasting
Stel je voor dat je kind op een fiets zit waarvan de wielen niet helemaal rond lopen. Om vooruit te komen, moet constant gecorrigeerd worden. Elke beweging vraagt extra aandacht. Elk moment vereist bewuste controle.
Aan het eind van de dag is je kind uitgeput—niet omdat fietsen zo zwaar is, maar omdat het constante corrigeren zoveel energie kost.
Dit is precies wat er gebeurt bij kinderen met niet-geïntegreerde primitive reflexen.
Wat Gebeurt Er in de Hersenen?
- Bij geïntegreerde reflexen: 100% cognitieve capaciteit beschikbaar voor leren
- Bij actieve reflexen: Slechts 60-70% cognitieve capaciteit beschikbaar
- Het brein gebruikt energie voor motorische controle in plaats van leren
- Dit is geen psychologisch probleem, maar een neurobiologisch ontwikkelingsprobleem
Drie Concrete Voorbeelden
1. Lezen: Sarah (8 jaar ) Ze kent alle letters en begrijpt de woorden, maar verliest voortdurend haar plek tijdens het lezen. De oorzaak? Een actieve Asymmetrische Tonische Nekreflex (ATNR) zorgt ervoor dat wanneer haar hoofd draait om de tekst te volgen, er onwillekeurig spanning komt in haar armen. Dit verstoort haar oog-hand coördinatie.
2. Rekenen: Thomas (7 jaar) Hij snapt rekenen perfect, maar alleen staand aan de keukentafel. Op school, zittend aan zijn bureau, gaat het mis. Een actieve Symmetrische Tonische Nekreflex (STNR) zorgt ervoor dat zitten aan een tafel constante correctie vraagt. Zijn brein is bezig met zitten, niet met rekenen.
3. Concentratie: Lisa (6 jaar) Ze weet de antwoorden en wil graag meedoen, maar na 10 minuten moet ze bewegen. Een actieve Tonische Labyrinth Reflex (TLR) zorgt voor constante balans-instabiliteit. Haar lichaam MOET bewegen om de balans te vinden.
Herkenningssignalen van Actieve Reflexen:
- ATNR: Moeite met lezen, slechte handschrift, links-rechts verwarring
- STNR: Slechte zithouding, heeft kruipen overgeslagen, W-zitten
- TLR: Slechte balans, klungelig lopen, struikelen, duizeligheid
Het Goede Nieuws
Reflexen kunnen geïntegreerd worden! Het brein is plastisch. Onderzoek toont aan dat:
- Gestructureerde bewegingsprogramma's effectief zijn
- 12 weken vaak al meetbare verbeteringen laten zien
- Verbetering blijvend is (geen tijdelijk effect)
- Meerdere gebieden tegelijk verbeteren (motoriek, gedrag, leren)
ADHD en Primitive Reflexen: De 48% Correlatie Die Alles Verandert
⏱ Leestijd: 10 minuten
Een baanbrekende meta-analyse gepubliceerd in 2023 analyseerde meerdere studies over de relatie tussen ADHD en primitive reflexen. De bevindingen zijn verbluffend:
De Correlaties:
- Asymmetrische Tonische Nekreflex (ATNR): r = 0.48 (matig-sterke correlatie)
- Symmetrische Tonische Nekreflex (STNR): r = 0.39 (matige correlatie)
- Significante positieve correlatie tussen ADHD en primitive reflexen in het algemeen
Wat betekent dit? Een correlatie van 0.48 betekent dat er een matig tot sterke statistische relatie is tussen de aanwezigheid van actieve primitive reflexen en ADHD-symptomen.
"ADHD-symptomen kunnen compensatie vertegenwoordigen voor onafgemaakte ontwikkelingsstadia." - Onderzoekers 2023
Dit verandert ALLES in hoe we naar ADHD kijken.
Hoe Niet-Geïntegreerde Reflexen ADHD-Symptomen Veroorzaken
1. Hyperactiviteit: "Mijn Kind Kan Niet Stilzitten"
De STNR (Symmetrische Tonische Nekreflex) zorgt ervoor dat wanneer een kind probeert te zitten:
- Hoofd naar beneden buigen → Armen willen buigen, benen willen strekken
- Hoofd naar achteren → Armen willen strekken, kind wil op de hielen zitten
Het resultaat? Constant bewegen is niet een KEUZE—het is een NEUROLOGISCHE NOODZAAK.
Een Dag in het Leven van Tim (8 jaar):
8:30 - Rekenen: Tim zit aan zijn tafel. Hij buigt zijn hoofd om naar zijn som te kijken. Zijn STNR activeert. Energieniveau: 80% gebruikt voor zitten, 20% voor rekenen
9:30 - Lezen: Tim moet stil zitten EN lezen. Elke hoofdbeweging triggert reflexpatronen die hij moet onderdrukken. Energieniveau: 85% voor controle, 15% voor begrip
10:30 - Pauze: Tim rent het schoolplein op. EINDELIJK kan zijn lichaam bewegen zoals het wil.
De leerkracht ziet: Een druk, ongeconcentreerd kind dat constant beweegt. De realiteit: Een kind wiens brein 80% van zijn energie gebruikt om reflexen te onderdrukken.
2. Onoplettendheid: "Mijn Kind Droomt Weg"
Een actieve ATNR betekent dat hoofdrotatie zorgt voor verstoring van oog-hand coördinatie en visuele tracking. Stel je voor dat je een boek leest, maar elke keer dat je ogen bewegen, je armen onwillekeurig willen bewegen. Na 5 minuten is je brein uitgeput. Het enige wat het kan doen is "wegzweven"—niet uit luiheid, maar uit neurologische overbelasting.
3. Impulsiviteit: "Mijn Kind Denkt Niet Na"
Een actieve TLR zorgt voor constante balans-instabiliteit. Wanneer het brein constant bezig is met balans vinden en spierspanning reguleren, is er GEEN ruimte voor "stop en denk na." Het kind reageert vanuit het reptielenbrein (survival mode), niet vanuit de prefrontale cortex (planning en impulscontrole).
Onderzoek: Wat Werkt?
Melillo et al. (2020) - Frontiers in Public Health
Een 12-weken reflexintegratie programma voor kinderen met ADHD toonde aan:
- Significante reductie in reflexactiviteit
- Verbetering in cognitieve functies
- Verbetering in sensorimotorische vaardigheden
- Verbetering in academische prestaties
Het programma gebruikte geen medicatie en geen traditionele gedragstherapie. Toch verbeterden de ADHD-symptomen significant.
ADHD + Reflexen Checklist
✓ Als je 3 of meer signalen uit ELKE categorie herkent, is de kans groot dat reflexen meespelen.
Motorische Signalen:
- Slechte houding, klungelig, valt vaak, heeft kruipen overgeslagen, kan niet lang op één been staan
Visuele Signalen:
- Moeite met lezen (verliest regel), hoofd schuin bij lezen, moeite met bord naar schrift kijken
Emotionele Signalen:
- Voelt zich snel onveilig, moeite met veranderingen, overreacties, moeite met emotieregulatie
Leer-Signalen:
- "Het zit erin maar komt er niet uit", thuis gaat het beter dan op school, uitputting na schooldag
Waarom 90% van Kleuters Nog Actieve Reflexen Heeft—En Wanneer Dit Een Probleem Wordt
⏱ Leestijd: 12 minuten
Als ik ouders vertel dat hun 4-jarige nog actieve primitive reflexen heeft, is de eerste reactie vaak schrik: "Heeft mijn kind een probleem?"
Maar dan vertel ik ze de verrassende waarheid: 92.9% van alle kinderen tussen 4-6 jaar heeft nog minstens één actieve primitive reflex.
Laat dat even bezinken. Negen van de tien kinderen.
Dus nee, je kind is niet abnormaal. Integendeel—dit is op deze leeftijd volkomen normaal. Maar niet alle actieve reflexen zijn problematisch. Het gaat erom HOE actief ze zijn, en of ze het dagelijks functioneren belemmeren.
De Schaal van Reflexactiviteit
Onderzoek gebruikt een 5-puntsschaal:
- Niveau 0: Volledig Geïntegreerd - De reflex is niet meer meetbaar. Dit is het doel.
- Niveau 1: Zeer Licht Actief - De reflex is meetbaar maar heeft geen merkbare invloed op het dagelijks functioneren.
- Niveau 2: Licht Actief - De reflex is meetbaar en veroorzaakt lichte, onregelmatige verstoringen (bijvoorbeeld af en toe een onhandigheid).
- Niveau 3: Matig Actief - De reflex is duidelijk meetbaar en veroorzaakt dagelijkse, maar beheersbare verstoringen (bijvoorbeeld slechte zithouding, moeite met concentratie). **Dit is het niveau waarop de meeste problemen beginnen.**
- Niveau 4: Sterk Actief - De reflex is zeer duidelijk meetbaar en veroorzaakt significante, onbeheersbare verstoringen (bijvoorbeeld ernstige leesproblemen, constante hyperactiviteit).
De 92.9% van de kleuters valt voornamelijk in Niveau 1 en 2. Dit is normaal. Het probleem ontstaat wanneer de reflexen **Matig (Niveau 3) of Sterk (Niveau 4)** actief blijven na de leeftijd van 6-7 jaar.
De Drie Belangrijkste Reflexen Die Moeten Integreren
De reflexen die het meest geassocieerd worden met leer- en gedragsproblemen zijn:
1. Asymmetrische Tonische Nekreflex (ATNR)
- Wanneer moet het integreren? Rond 6 maanden.
- Wat doet het? Wanneer het hoofd naar links draait, strekt de linkerarm en buigt de rechterarm (en vice versa).
- Probleem bij niet-integratie: Moeite met kruisen van de middellijn, oog-hand coördinatie (schrijven, knippen), visuele tracking (lezen).
2. Symmetrische Tonische Nekreflex (STNR)
- Wanneer moet het integreren? Rond 9-11 maanden.
- Wat doet het? Wanneer het hoofd buigt (naar beneden), buigen de armen en strekken de benen. Wanneer het hoofd strekt (naar boven), strekken de armen en buigen de benen.
- Probleem bij niet-integratie: Slechte houding aan tafel, "hangen" op het bureau, moeite met overschrijven van het bord, W-zitten.
3. Tonische Labyrinth Reflex (TLR)
- Wanneer moet het integreren? Rond 3 jaar.
- Wat doet het? Reageert op de zwaartekracht. Wanneer het hoofd naar voren buigt, wordt het lichaam flexibel. Wanneer het hoofd naar achteren gaat, strekt het lichaam.
- Probleem bij niet-integratie: Slechte balans, moeite met diepte zien, wagenziekte, lage spierspanning, "klungelig" lopen.
Wat Nu?
Als u vermoedt dat actieve reflexen een rol spelen bij de uitdagingen van uw kind, is de volgende stap een gespecialiseerde screening. Een reflexintegratietherapeut kan precies bepalen welke reflexen actief zijn en in welke mate (Niveau 1-4 ).
Neem vandaag nog contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Tags: ADHD, Primitive Reflexen, Reflexintegratie, Kindertherapie, Leerproblemen, STNR, ATNR, TLR
Klaar om de Oorzaak aan te Pakken?
Ontdek hoe reflexintegratie de focus, motoriek en leerprestaties van uw kind blijvend kan verbeteren.
